ip

is.

1. Uzun pambıq, kətan, yun və s. liflərindən eşilib hazırlanan və əsasən bağ kimi işlədilən məmul. İplə bağlamaq. Tayları iplə sarımaq. – <Ağa:> Gördüm yeşiyin ipi qırılıb. Molla Nəbiqulu yeşiklə bərabər ağacdan uçub, düşüb Qasımın otağının üstünə. Ə. H.. // məc. Buxov, cidar, əl-ayağı bağlayan şey mənasında. <Koroğlu dedi:> Qırılar zəncirlər, iplər; Nər atılar meydana indi. «Koroğlu».

2. Pambıq iplikdən toxunmuş. Çarıq bağlarından, uzunboğaz rəngli ip corablarından bəlli idi ki, ananın əzizidir. M. C.. İp vurmaq – toxumaq (iplə). Torun ipini vurmaq. Corab ipi vurmaq. – Ömrünü susmaq və başını aşağı salaraq məkik atmaqla, ip vurmaqla keçirən şərbaflar və muzdurlar yavaş-yavaş səsini qaldırıb «urreyy» çığırdı. Ə. Ə..

◊ İpə (ipə-sapa) yatmamaq (gəlməmək) – heç bir nəsihət götürməyən, söz eşitməyən, yaxud heç bir nizam və intizama uyuşmayan adam haqqında. Padşah nə qədər dəlil-dəlalət elədi, Qəmər ipə-sapa gəlmədi ki, gəlmədi. (Nağıl). Uşaq oynayar, gülər; Xəstə deyilsə əgər; Bəzisi sakit olar; Bəzisi ipə yatmaz. R. R.. İpə-sapa düzmək (düzülmək) – fikrin, sözlərin düzgün, səlis, rəvan ifadə edilməsi haqqında. Fikirlər cərgə-cərgə ipə-sapa düzüldü; O, iztirab əlində üzüldükcə, üzüldü. B. V.. İpə-sapa yatmaq (gəlmək) – yola gəlmək, söz eşitmək, nəsihət qəbul etmək. <Hümmətyar:> <Xanpəri> ancaq iki ildir daha o adam deyildir. İndi, necə deyərlər, ipə-sapa yatır. Ə. Vəl.. . . . ipinə (ipinin üstünə) odun yığmaq olmaz – etibarsız, sözünün üstündə durmayan, mütərəddid adam haqqında. Xan Fətəlinin adını eşitcək təkrar qəzəbləndi: – Onun sözünü danışma! – dedi, – onun ipinin üstünə odun yığmaq olmaz! Ç.. İpini boşaltmaq (buraxmaq) – sərbəstlik vermək, pis hərəkətlərinə göz yummaq, qabağını almamaq, başlıbaşına buraxmaq. Uşağın ipini lap boşaltmısan ha. İpini çəkmək (yığmaq, yığışdırmaq) – pis yoldan, pis əməldən qaytarmaq, qabağını almaq, həddini göstərmək, intizama çağırmaq. <İmamzadə:> Sən bunların ipini yığışdıra bilməsən, hər cür xata baş verə bilər. Q. İlkin. Boğazına ip salmaq – boğub öldürmək. İslamın fikrinə gəlmişdi ki, Tellini xoş dillə alıb qışlağa gətirsin, sonra bir gecə boğazına ip salıb boğsun. S. H..